Komiksy edukacyjne są nowoczesną i coraz bardziej popularną formą przekazywania wiedzy dzieciom i młodzieży. Komiksy mają ogromny potencjał w edukacji, ponieważ są formą o wiele lżejszą i przyjemniejszą od tradycyjnego podręcznika, a do tego docierają do odbiorców w każdym wieku.

 

Tworzeniem komiksów edukacyjnych zajmujemy się już od niemal 10 lat. Pierwszym komiksem, jaki przyszło nam stworzyć, był komiks edukacyjny pt. „Wyprawy do lasu. Jak zachowywać się w lesie?” na zlecenie Lasów Państwowych. Był to komiks przygodowy, którego celem było zaprezentowanie dzieciom poprawnego wzoru zachowywania się w lesie. Komiks ten do dziś jest praktyczną pomocą używaną w placówkach nadleśnictw do edukacji leśnej.

Tworzenie komiksów edukacyjnych jest złożonym i długotrwałym procesem. Zwykle praca nad 20-stronicowym komiksem trwa około 3 miesięcy. Przy jednym projekcie pracuje kilka osób: rysownik, scenarzysta komiksowy, osoba do konsultacji merytorycznej (najczęściej pedagog, historyk lub inny specjalista), a niekiedy też kolorysta.

Praca nad komiksem edukacyjnym składa się z kilku etapów. Poniżej w skrócie opowiemy Wam, jaki wygląda proces tworzenia komiksu.

1. Zbieranie materiałów.

Pracę nad komiksem edukacyjnym rozpoczynamy od zbierania materiałów niezbędnych do stworzenia scenariusza. Najczęściej są to konkretne książki i podręczniki, notatki archiwalne i fotografie, artykuły naukowe itp.

 

2. Zarys scenariusza.

Po przeanalizowaniu materiałów scenarzysta rozpoczyna pracę nad stworzeniem pomysłu na historię komiksową. I tak powstaje zarys scenariusza, który zostaje wstępnie przedstawiony klientowi. Zarys scenariusza do komiksu może mieć formę opowiadaną bądź planu wydarzeń.

3. Scenariusz do komiksu.

Po uzyskaniu akceptacji zarysu scenariusza rozpoczyna się praca nad scenariuszem właściwym. Scenariusz do komiksu wygląda niemal identycznie jak scenariusz do filmu. Są w nim rozpisane wszystkie kadry, dialogi i narracja, a także klimat i emocje towarzyszące każdej nowej scenie – pora dnia, pora roku, pogoda, nastrój bohaterów itd. Scenariusz do 20-stronicowego komiksu edukacyjnego zajmuje kilkanaście stron. Poniżej możecie zobaczyć fragment scenariusza do komiksu o historii miasta Legionowo.

4. Storyboard.

Gdy uzyskamy zielone światło od Klienta, na podstawie rozpisanego scenariusza tworzony jest storyboard, czyli scenopis obrazkowy. Storyboard można nazwać planem komiksu. Zawarte są w nim rozmieszczenia kadrów wraz z tekstami, sytuacjami i bohaterami. Nie trzeba być mistrzem rysunku, by rozszkicować storyboard. W naszym przypadku, aby przyspieszyć pracę nad komiksem, częściej przygotowuje go scenarzysta, rzadziej rysownik.

5. Szkic komiksu.

Storyboard znacznie ułatwia pracę rysownikowi. Wzorując się na storyboardzie, rysownik wykonuje szkic komiksu. Szkicowanie to jeden z najważniejszych etapów powstawania komiksu. To także ten etap, po którym w komiksie można wprowadzać jeszcze jakieś poprawki. Gdy na szkic zostanie nałożony tusz, co jest kolejny etapem pracy, wprowadzanie zmian w komiksie jest bardzo czasochłonne, a nawet niemożliwe.

6. Tusz/lineart.

Tuszowanie polega na nakładaniu tuszu na wykonany wcześniej szkic komiksu. Praca nad lineartem jest czasochłonna, ale za to bardzo efektowna, bo w końcu komiks zaczyna nabierać kształtów.

7. Teksty.

Teksty do komiksu zwykle przygotowujemy na etapie powstawania scenariusza. Później są one tylko wklejane na potuszowane plansze komiksu. Zabieg ten wykonujemy w profesjonalnym programie graficznym. Na tym etapie pracy tworzymy także charakterystyczne chmurki komiksowe, w które wkładany jest tekst.

8. Kolorowanie i cieniowanie.

Przed nami ostatni etap pracy nad komiksem. Na każdą planszę nakładany jest kolor i cienie. Najczęściej wykonujemy to po kolei, czyli kadr po kadrze. Czasem, z powodu natłoku pracy, kolorowanie komiksu zlecamy profesjonalnemu koloryście, choć zawód ten w Polsce wciąż kuleje. Pisaliśmy o tym na naszym blogu PrzygodyRysownika.pl, na który przy okazji serdecznie zapraszamy.

Zanim komiks trafi do druku, zostaje jeszcze poddany postprodukcji. Nanosimy ostatnie poprawki rysunkowe i kolorystyczne, sprawdzamy poprawność tekstu pod względem gramatycznym i interpunkcyjnym, a na koniec łączymy wszystkie plansze w jedną publikację i przygotowujemy ją pod kątem DTP.

W jakich dziedzinach szczególnie sprawdzają się komiksy edukacyjne?

Komiksy edukacyjne są lekką i uniwersalną formą przekazywania wiedzy. Można w nich poruszyć każdą tematykę. Szczególnie sprawdzają się w dziedzinie historii. Za pomocą komiksu historycznego opowiemy o ważnych wydarzeniach historycznych, bitwach, uznanych postaciach, czyli o wszystkich tych historiach, które opisane w tradycyjnej książce czy podręczniku są nudne i nieatrakcyjne dla młodych. Komiks można również wykorzystać, przekazując wiedzę z dziedziny nauk przyrodniczych, np. tematyka ekologii i dbania o środowisko, różnorodności biologicznej itp. Idealnie sprawdzi się także w przypadku geografii, fizyki, a nawet chemii. Poniżej prezentujemy kilka wykonanych przez nas fragmentów komiksów z różnych dziedzin nauki.